Waarom heb ik zo’n waardeloos rooster? vroeg zoon Ysbrand aan mij. Ik begon hem uit te leggen dat een rooster maken ingewikkeld is. Hij was al niet meer geïnteresseerd – maar ik wel. Ik maakte een afspraak met de roostermaker van zijn school en een nieuwe wereld werd onthuld. Zo leefden er veel wensen bij roostermakers – maar ook frustraties. Gelukkig kreeg ik ook een dataset mee en kon ik aan de slag. Al snel deed Do Kester mee en later ook John Skilling.
Rooster maken
Bij een correct schoolrooster krijgen/geven alle leerlingen/docenten precies het juiste aantal vakken. De lessen zijn de minimale vereisten – de randvoorwaarden. Maar een correct rooster is niet altijd handig in de dagelijkse praktijk, want er zijn ook wensen.
Minder tussenuren bij leerlingen en docenten, docenten die woensdag vrij willen hebben, niet vijf zware (huiswerk-) vakken op één dag. En daar valt wat aan te doen. Bovendien zijn er keuzevakken in de Bovenbouw. Wij drieën schreven een computerprogramma om dit aan te pakken en kwamen uit op zo’n 25% tot 30% minder tussenuren voor deze school, wensen werden meegewogen en aan alle keuzevakken was voldaan.
Technisch is een rooster een combinatorisch optimalisatieprobleem. Daar hadden wij drieën enige ervaring in. Uit ons onderzoek bleek dat er heel veel verschillende roosters bestaan voor dezelfde randvoorwaarden. Astronomisch veel zelfs – daarom konden wij die betere roosters ook uitrekenen.
De toewijzing van wedstrijden van Nederlandse voetbal competitie door de KNVB is een ook zo’n roosterprobleem – met heel specifieke randvoorwaarden. Bijvoorbeeld dat wedstrijden met een risico voor de openbare orde altijd overdag gespeeld moeten worden, en niet ‘s-avonds. Ook voor het spelschema van competitie hebben we een demonstratie gegeven.
Voor onze innovatieve aanpak van schoolroosters hebben we in 2003 een prijs gekregen van New Venture in Ronde 1.
Do, John en ik hebben een wetenschappelijk artikel geschreven over roosteren. Die is één van mijn artikelen waar ik het meest trots op ben.